خصیصهی بنیادی چنین آموزشی، در این دورهی فردگرایی، تجزیهی ماده و حتی زندگی به عوامل متشکلهی آن، به منظور تکثیر و تولید محصولات متحدالشکل به میزان دلخواه است. به همین نحو «انسانهای متخصص هم به صورت عوامل متشکله ماشین عظیم اجتماعی درمیآیند».
در چنین نظامی هدف آموزش و پرورش، تربیت متخصص است نه ترغیب جوانان به کشف و یادگیری. کلیهی دانشجویان ـ خاصه در حوزهی ادب و علوم انسانی ـ خود را ملزم به فراگرفتن «مجموعهای از دانستنیهای» یکشکل و یکنواخت میبیند.
این نظام همه را به تقلید وامیدارد، به طوری که افراد برای نشان دادن خود و ابزار لیاقت باید همان کاری را بکنند که سایرین انجام میدهند، منتهی بهتر و سریعتر. هیچ کس از آنها مسوولیت واقعی در ایجاد دانستنیهای تازه نمیخواهد.
شهید آوینی